به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه این مطلب را امروز یکشنبه 21 آبان 96 در مراسم رونمایی از پوستر همایش «فرهنگ صلح تنوع فرهنگی»، یک پژوهش پایان‌یافته و دو کتاب مردم‌شناسی مطرح کرد.
او با بیان اینکه ریشه تمام بحث‌های مربوط به صلح و تنوع فرهنگی را در مفهوم عدل می‌توان جست‌وجو کرد گفت: «همان‌گونه که قدما گفته‌اند هنگامی که همه چیز در جای خودش قرار داشته باشد عدل برقرار است به عنوان مثال در این معنا اجزای تشکیل‌دهنده یک میز شامل پایه، صفحه و... با وجود تنوع توانسته‌اند شرایطی را فراهم کنند که درآن به یک صلحی برسند تا ما شاهد ایفای نقش میز باشیم.»
او ادامه داد: «اگر اجزای مختلف درخت هر کدام در جای خودشان باشند، درخت نقشش را ایفا کند و تمام این اجزا در صلح به سر برند این نیز شکلی از عدل است.»
بهشتی با اشاره به این نکته که تفاوتی بین عدل در نمونه اول و دوم وجود دارد اظهار کرد: «در عدل اول نجار محور است و با محوریتش اجزا را به‌شکل مصنوعی در کنار هم قرار داده و تعادلی مصنوعی به وجود آورده است و از نظر او همه چیز در سر جای خودش است.»
او این عدل را عدلی دانست که اساسش بر تصنع است همان چیزی که امروز تحت عنوان قانون شناخته می‌شود.
بهشتی تصریح کرد: «در تمام دنیا قوانینی وجود دارند که اگر رعایت شوند عدل اتفاق افتاده است و قانون در اصل همان اتصال اجزا است.»
او در همین حال گفت: «اما انسان قانون را برای آماده کردن بستر محیط‌زیست متناسب با رویاهایی که دارد و شروع حرکت در آن تدوین کرده است و هر چیز که مخل این نحو تصنع در یک جاهایی از دنیا باشد باید از سر راه کنار رود به‌عنوان مثال، باغی درست می‌شود و بنابراین نگاه هر چیز باید در سر جای خودش قرار گیرد در این صورت طبیعت باید کنار رود تا این باغ پدید آید.»
او افزود: «باغ ورسای پس‌زده‌شده طبیعت است و چیزهایی که درآن وجود دارد نظیر شمشادهای مکعب به‌صورت مصنوعی در آن ایجاد شده است یعنی همه چیز سر جای خودش است اما با اراده و فاعلیت انسان.»
او گفت: «از سوی دیگر هنگامی که از درخت سخن می‌گوییم به اینکه از کجا بیرون بیاید و چه شکلی داشته باشد کاری نداریم چون اینجا طبیعت است که حکمرانی می‌کند و همه چیز خارج از اراده ما در سر جای خودشان قرار می‌گیرد.»
بهشتی با اشاره به این نکته که نسبت به درخت ما فاعل نیستیم و منفعل هستیم اظهار کرد: «زمانی که به این مفهوم از عدل بنگریم می‌بینیم که اینجا باغبان وجود دارد و وقتی که از او می‌پرسیم چه کردی در پاسخ می‌گوید ببین که این گل و درخت من چه کرده است یعنی فعل را به گل و درخت نسبت می‌دهد خودش منفعل است.»
مفهوم تنوع فرهنگی در ایران
او با طرح این پرسش که تجربه‌ای که ما در طول تاریخمان نسبت به تنوع فرهنگی داریم، به کدام مفهوم نزدیک‌تر است گفت: «به تنوع فرهنگی که در اروپا وجود دارد، یعنی عدلی مصنوعی که این تنوع فرهنگی آنجا عامل مخل است یا اینکه مثل آن درخت می‌ماند.»
بهشتی تصریح کرد: «در سرزمینی زندگی می‌کنیم که تنوع فرهنگی خارج از اراده ما در کنار همدیگر موجود واحدی را ساخته‌اند بدیهی است هنگامی که به موضوع این‌گونه نگاه کنیم نتایج عجیبی می‌توان گرفت.»
بهشتی با بیان اینکه تنوع فرهنگی در تجربه تاریخی ایران اندام‌واره است گفت: «بی‌دلیل نیست که کردها در شمال غرب ایران مستقر هستند و این به کرد بودنشان ربط دارد، هم کردها در محیط و هم محیط در کردها تأثیر دارد و البته این نکته در مورد لرها، مازندرانی‌ها ، آذری‌ها و... صدق می‌کند، یعنی اینکه اندام‌واره است و به این معنا از یک پیکره مراقبت می‌کند.»
او با اشاره به این نکته که در اروپا عدل مصنوعی ولی در محیط ما طبیعی است، افزود: «زمانی‌که این‌گونه بنگریم مفهوم صلح نیز متفاوت می‌شود یعنی که صلح در محیطی مانند اروپا یعنی نجنگ و طبق آن توافق می‌کنیم که جنگ نکنیم یعنی کاری به کار هم نداشته باشیم و حسن هم‌جواری داشته باشیم، بر اساس آنچه در قوانین بین‌المللی جریان دارد. اما در حالت دوم صلح یعنی همواره سلم است یعنی در سلامت در کنار هم هستیم، همسایه و در زیر یک سایه هستیم (من زیر سایه تو و تو زیر سایه من هستی) برعکس به کار هم کار داریم.»
بهشتی در ادامه با اشاره به این نکته که معنای صلح نجنگ نیست، افزود: «ما از کنار هم بودن یک جامعه کوچک و ارگانیسم و پیکره واحد جدیدی ایجاد می‌کنیم.»
او با اشاره به مفهوم شهروند گفت: «شهروند تعریف حقوقی است که حقوق و تکالیفی را برای فرد ایجاد می‌کند که می‌توان آن را از شهروند بودن عزل کرد و شما می‌توانید در طول عمرتان شهروند ده جا باشید، اما در این محیط ما اهل جایی می‌شویم یعنی اکوسیستمی هست که ما عضو آن می‌شویم، اهل سمنان ، زنجان ، اصفهان و...، وقتی اهل جایی می‌شویم حقوق و تکالیفی داریم که البته مفهومش خیلی بیشتر از اینهاست.»
به گفته بهشتی، اهل جایی را نمی‌توان از اهلیت عزل کرد،همان‌گونه که نمی‌توان حافظ را از شاعر بودن عزل کرد و نمی‌توان اراده کرد اهل جایی شد زیرا در اثر انس و الفت و ممارست است که این اهلیت اتفاق می‌افتد.
او اظهار کرد: «تجربه تاریخی ما در مفهوم عدل، صلح، تنوع فرهنگی و وحدت فرهنگی که داریم این امکان را به ما داده که یک معانی را ملاقات کنیم که خیلی از افراد در دنیا این فرصت برایشان پیش نیامده است، از همین رو دستاوردهایی داریم که شاید برای جاهای دیگر دنیا قابل استفاده باشد.»
بهشتی تصریح کرد: «صلح تنها این نیست که با هم نجنگیم، صلح چیزهای دیگری دارد که اگر ما رشد کنیم، در این مسیر ارتقا یابیم و این قله را فتح کنیم طعم آن را می‌چشیم ولی اگر به عدل تصنعی (نجنگ به جای صلح) اکتفا کنیم هیچ وقت آن را درک نخواهیم کرد.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگر ی در پایان با اشاره به این نکته که به همین دلیل حق داریم دستاوردهایمان را بازشناسی و در اختیار دیگران بگذاریم گفت: «در فرهنگ خودمان خیلی دستاورد ارزشمندی داریم و امروز که سخن از جهانی شدن است خوب است که این سخنان در مقیاس جهانی گفته شود و تجربه ما دیده و چشیده شود.»
در پایان این مراسم از پوستر همایش «فرهنگ صلح و تنوع فرهنگی»، «کتاب مردم‌نگاری تیران»، کتاب مجموعه مقالات نخستین همایش «فرهنگ صلح و تنوع فرهنگی» و پژوهش پایان یافته «روایت‌های زنانه دفاع مقدس» رونمایی شد.
انتهای پیام/
